یکی از مهم ترین ابزار های برقی مورد استفاده در صنعت و ساختمان سازی، سنگ فرز است که برای برش کاری و پرداخت انواع فلز و سنگ ها مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به اهمیت و کاربرد زیاد این ابزار برقی در صنایع گوناگون، بروز هرگونه اشکال فنی در آن می تواند دردسر ساز باشد و راندمان کاری ما را کاهش دهد. بنابراین شناخت مشکلات رایج در دستگاه فرز و دلایل بروز این مشکلات می تواند کمک شایانی در نگهداری و افزایش طول عمر این محصول داشته باشد. پس از شناخت دلایل خرابی دستگاه فرز می توانیم در صورت بروز هر گونه اشکال فنی در سنگ فرز خود، به راحتی آن را عیب یابی و تعمیر نماییم.
چگونه سنگ فرز را عیب یابی کنیم؟
برای پیدا کردن علت خرابی دستگاه فرز و مشکلات مختلفی که ممکن است در حین کار با آن به وجود آید، نیاز به بررسی موارد خاصی داریم که به ترتیب زیر است:
1. ذغال سنگ فرز
یکی ازدلایل بروز مشکلات مختلف در سنگ فرز مربوط به قطعه ی ذغال آن است و هرگونه اشکال در اتصال درست این قطعه و یا تمام شدن آن می تواند دردسر ساز باشد. بنابراین لازم است به صورت مداوم سلامت ذغال دستگاه فرز را چک نماییم و درصورت خرابی یا تمام شدن ذغال اقدام به تعویض آن نماییم.
2. کابل سنگ فرز
یکی از مشکلات رایج که می تواند باعث روشن نشدن دستگاه فرز و یا خاموش شدن آن در حین کار شود، آسیب دیدن کابل این دستگاه است. کابل سنگ فرز قطعه ای ظریف و مستعد آسیب است که هم می تواند در خارج از دستگاه و هم در داخل آن دچار پارگی شود. هم چنین یکی دیگر از مشکلاتی که ممکن است برای کابل به وجود آید، سوختن و آتش گرفتن آن است که با ایجاد بو و دود همراه است و به راحتی قابل تشخیص است.
3. استارت محدود کننده جریان
یکی از نواقص رایج که ممکن است برای دستگاه فرز رخ دهد، توقف ناگهانی آن است که دلیل آن می تواند سوختن محدود کننده ی جریان باشد. در غیر این صورت باید قسمت های دیگر دستگاه توسط تکنسین متخصص بررسی شود.
4. دیگر قطعات سنگ فرز
علاوه بر قطعات ذکر شده ی بالا، قطعات دیگری نیز در سنگ فرز وجود دارند که مستعد خرابی کمتری هستند اما هرگونه نقص در آن ها می تواند باعث به وجود آمدن مشکلات مختلفی در دستگاه شوند. بنابراین به منظور عیب یابی دستگاه فرز، پس از کسب اطمینان از سلامت قطعاتی مثل کابل، ذغال سنگ و محدود کننده جریان، نوبت به تست قطعات دیگر سنگ فرز که تخصصی تر نیز هستند می رسد که توصیه می شود توسط متخصص صورت گیرد.
علائم خرابی سنگ فرز و علت هر یک را بشناسیم
1. روشن نشدن دستگاه فرز
سنگ فرز به عنوان یک ابزار قدرتمند و بسیار کاربردی در صنعت شناخته می شود که هرگونه خرابی در آن می تواند باعث کند شدن و بروز مشکل در انجام کارها شود. یکی از مشکلات رایجی که ممکن است برای هر دستگاه سنگ فرزی رخ دهد، روشن نشدن آن است. اگر هنگام کار با این دستگاه با مشکل روشن نشدن آن روبرو شدید، دلیل این مشکل می تواند یکی از عوامل زیر باشد:
- آسیب دیدن سیم برق دستگاه
اگر بعد از روشن کردن دستگاه فرز متوجه شدید که دستگاه روشن نمی شود، اولین کاری که باید انجام دهید چک کردن سلامت سیم برق و اتصال درست آن به پریز برق است. پس از اینکه از سفت بودن اتصال سیم به پریز اطمینان حاصل کردید و باز هم شاهد روشن نشدن دستگاه بودید، نوبت به چک کردن سلامت سیم می رسد. در صورت مشاهده ی هر گونه خرابی در سیم، دستگاه خود را برای تعویض سیم نزد یک تکنسین ماهر ببرید.
- خرابی پریز برق
علاوه بر معیوب بودن سیم سنگ فرز، خراب بودن پریز برق نیز می تواند عامل روشن نشدن دستگاه باشد. بنابراین پس از این که از سلامت سیم برق اطمینان حاصل کردید، پریز برق را نیز چک نمایید. برای حصول اطمینان از سالم بودن پریز هم می توانید اتصال یک دستگاه برقی دیگر را به پریز بررسی کنید و هم با استفاده از یک مولتی متر ولتاژ پریز برق را چک کنید.
- نقص فنی موتور
یکی دیگر از دلایل رایج روشن نشدن فرز، بروز مشکل در موتور این دستگاه است. انواع ایرادات احتمالی موتور به صورت زیر است:
- سوختن سیم پیچ موتور
- فرسوده شدن بلبرینگ ها
- شکستن یاتاقان های موتور
- معیوب بودن خازن موتور
برای بررسی سالم یا معیوب بودن موتور می توانید پس از روشن نمودن دستگاه، گوش خود را نزدیک سنگ فرز ببرید. اگر صدایی از موتور شنیده نشد، موتور فرز شما معیوب است. از آن جایی که موتور سنگ فرز قطعه ای پیچیده و تخصصی است توصیه می شود برای تعمیر آن حتما به تکنسین متخصص مراجعه فرمایید.
- سوختن فیوز
یکی از مشکلات احتمالی که ممکن است برای دستگاه فرز شما پیش آید، سوختن قطعه ی فیوز آن است. در صورت بروز چنین مشکلی شما باید حتما اقدام به تعویض فیوز دستگاه خود نمایید. برای کسب اطمینان از سالم یا معیوب بودن این قطعه می توانید از مولتی متر استفاده نمایید. اگر مولتی متر عدد صفر را نشان دهد، فیوز فرز شما سوخته است.
- اشکال در مدار برق
مدار برق سنگ فرز قطعه ای کلیدی در این محصول محسوب می شود و در صورت بروز هرگونه خرابی در آن باید به تعمیرکار متخصص مراجعه شود. برای تست خرابی مدار برق می توانید از یک مولتی متر استفاده کنید و یا آن را از لحاظ فیزیکی با دقت بررسی کنید.
2. لرزش بدنه ی فرز
از آن جایی که عملکرد دستگاه فرز به گونه ای است که هنگام کار با آن یک لرزش جزئی احساس می شود، بروز لرزش شدید و بیشتر از حد معمول می تواند نشان دهنده ی نقص فنی در یک قطعه از سنگ فرز باشد. عواملی که می تواند باعث ایجاد این مشکل شوند شامل موارد زیر می باشد:
- خرابی یا فرسودگی بلبرینگ ها
بلبرینگ ها قطعاتی هستند که وظیفه ی نگهداری از محور موتور را در جای خود بر عهده دارند و هرگونه خرابی یا فرسودگی در آن ها می تواند باعث ایجاد لرزش غیر طبیعی در دستگاه فرز شود.
- خرابی یا فرسودگی برس های کربن
برس های کربن در دستگاه فرز وظیفه ی انتقال برق از موتور به آرمیچر را بر عهده دارند و در صورت بروز هر گونه مشکل در این قطعه، انتقال جریان برق با مشکل روبرو می شود که این مسئله می تواند باعث لرزش سنگ فرز شود.
- عدم تراز بودن صفحه برش
صفحه برش سنگ فرز باید حتما در راستای محور موتور دستگاه قرار گیرد و تراز نبودن این قطعه می تواند یکی از دلایل لرزش بیش از حد بدنه ی سنگ فرز باشد.
- فرسودگی یا نقص موتور
از آن جایی که موتور سنگ فرز مسئول ایجاد نیرو برای چرخاندن صفحه برش است، هرگونه خرابی در آن می تواند در گردش صفحه برش اختلال ایجاد کند و این مسئله باعث لرزش اضافی دستگاه می شود.
3. تولید صدای غیر معمول
اگر هنگام کار با انواع دستگاه فرز از جمله مینی فرز و فرز انگشتی متوجه صدایی غیر عادی از دستگاه خود شوید، علت آن می تواند شل بودن یا خرابی یکی از قطعات زیر باشد:
- آرمیچر
- بلبرینگ
- چرخ دنده
- براش الکتریکی
- اسپیندل
4. دود کردن دستگاه در حین کار
سنگ فرز در حالت عادی به هیچ عنوان دود تولید نمی کند و دود کردن این دستگاه نشان دهنده ی نقص فنی در آن است. در صورت مشاهده ی دود از دستگاه فرز خود باید از سلامت قطعاتی چون زغال، آرمیچر، کابل برق و سوئیچ اطمینان حاصل فرمایید.
5. داغ کردن موتور
موتور سنگ فرز به دلیل کارکرد مداوم مقداری گرما تولید می کند. اما اگر دمای موتور از حالت معمول بیشتر شود، نشان دهنده ی وجود یکی از نقص های فنی زیر است:
- خرابی پروانه (فن)
فن یا پروانه، قطعه ای است که روی روتور و مقابل کلکتور نصب می شود و وظیفه ی خنک کردن موتور را بر عهده دارد. هر گونه نقص در این قطعه می تواند باعث افزایش دمای موتور سنگ فرز شود.
- گرفتگی مجرای تهویه
گرفتن مجرای تهویه با گرد و غبار باعث می شود هوای خارج وارد دستگاه نشود و تهویه صورت نگیرد که این اتفاق باعث گرم شدن بیش از حد موتور می گردد.
- خرابی بلبرینگ اسپیندل
خرابی بلبرینگ ها می تواند مستقیما روی عملکرد موتور تاثیر گذارد و باعث گرم شدن بیش از حد سیم پیچی دستگاه فرز می شود.
- بسته شدن سیم پیچ مابین روتور و استاتور
در صورت بروز چنین مشکلی باید کویل ها به عقب برگردانده شده و یا تعویض شوند.
6. جرقه زدن سنگ فرز
با وجود این که روش کار سنگ فرز به گونه ای است که همواره باعث ایجاد جرقه های ریز اطراف کار می شود، اما اگر بعد از روشن کردن دستگاه در قسمت کلکتور آن با جرقه های شدیدی مواجه شدید لازم است نقص های احتمالی زیر بررسی شود:
- آسیب های مربوط به آرمیچر
آسیب سیم پیچی آرمیچر و آسیب به محور آرمیچر از جمله عواملی هستند که می توانند باعث ایجاد جرقه در دستگاه فرز شود.
- آسیب های مربوط به براش های الکتریکی
استفاده از گیره ی ضعیف برای براش الکتریکی سنگ فرز باعث می شود که در طولانی مدت این گیره ها ذوب شده و حالت ارتجاعی پیدا کنند که می تواند دلیلی برای جرقه زدن دستگاه باشد. همچنین عدم انتخاب براش های گرافیتی متناسب با ولتاژ دستگاه فرز نیز می تواند باعث ایجاد سوختگی و جرقه در آن شود.
- سایش بلبرینگ
سایش بلبرینگ علاوه بر این که می تواند باعث آسیب شدید به روتور شود، در براش های الکتریکی نیز باعث ایجاد جرقه می شود.
- عدم تعادل روتور
7. از کار افتادن دکمه قفل اسپیندل
اگر هنگام تعویض تیغه ی سنگ فرز با کار نکردن دکمه قفل اسپیندل مواجه شوید باید دستگاه را از برق بکشید و پس از باز کردن دکمه قفل اسپیندل از سلامت قطعات زیر اطمینان حاصل فرمایید:
- پین شانه ای
- فنر
- کلاهک
- دکمه
8. شکستن دکمه سوییچ
یکی از قطعات پر استفاده درتمامی دستگاه های فرز مانند فرز انگشتی، دکمه سوییچ آن است که به دلیل استفاده ی مداوم بیشتر در معرض شکستن قرار دارد. در صورت شکستن این دکمه می توانید پس از باز کردن مهره های دستگاه و برداشتن هولدر و آرمیچر، اقدام به تعویض دکمه سوییچ نمایید.
چه موقع سنگ فرز نیاز به تعمیر دارد؟
به طور کلی فرایند عیب یابی دستگاه سنگ فرز و تعمیر آن کاری تخصصی است که بهتر است توسط تکنسین متخصص ابزار برقی صورت گیرد اما شناخت اشکالات رایج سنگ فرز و علت رخ دادن آن می تواند به نگهداری درست از دستگاه و شناسایی قطعات سازنده ی آن کمک کند. بنابراین به جز اشکالات سطحی مثل پارگی خفیف کابل یا تمام شدن ذغال، هنگام بروز هر یک از نواقص ذکر شده توصیه می شود به هیچ عنوان اقدام به روشن نمودن مجدد و استفاده از دستگاه ننمایید و به منظور عیب یابی و تعمیر به متخصصین این کار مراجعه نمایید.